วันนี้จะพามาดูวิธีถนอมมือสำหรับช่างสกรีนเสื้อ แม้หลายคนอาจจะรู้สึกว่าไม่เห็นจำเป็น แต่เชื่อเถอะว่า ช่างนั้นควรจะถนอมมือเพื่อสุขภาพที่ดีในระยะยาว
สำหรับช่าง ไม่ว่าจะเพิ่งเริ่มต้นลองสกรีนเสื้อหรือสกรีนมานานมากแล้ว “มือ” คืออุปกรณ์ที่สำคัญที่สุดในสายอาชีพนี้ โดยเฉพาะช่างสกรีนบล็อก เพราะไม่ว่าจะเป็นการจับไม้ปาด การยกบล็อก การล้างบล็อก หรือการผสมหมึก ทุกขั้นตอนต่างต้องอาศัยพลังกายและความแม่นยำจากมือทั้งสิ้น เคยไหมที่ทำงานมาทั้งวัน นอกจากล้าตามร่างกายแล้ว แต่ยังรู้สึกหมดแรงที่มือไม่ก็เพลียจนไม่อยากยกมือจับของอะไรเลย เพราะสิ่งที่หลายคนมองข้ามไปคือ “การดูแลมือ” ให้ใช้งานได้อย่างยาวนาน
บทความนี้จะพาไปดู 5 วิธีถนอมมือ ที่ง่าย ไม่มีขั้นตอนใดซับซ้อน แต่มีประสิทธิภาพสูงมาก เหมาะกับช่างสกรีนทุกคนที่อยากทำงานแบบมีประสิทธิภาพ โดยไม่ต้องปวดมือ นิ้วล็อก หรือเสี่ยงพังผืดอักเสบในอนาคต (การใช้งานมือในลักษณะเดิมๆ ทุกวี่วัน วันละหลายชั่วโมง เสี่ยงต่อสุขภาพได้หลายอย่างเลย)
วอร์มมือก่อนเริ่มงาน
ช่างหลายคนมักเริ่มทำงานสกรีนเสื้อทันทีหลังเปิดร้านหรือเข้าโรงงาน โดยไม่เคยวอร์มมือก่อนเลย การที่ไม่ได้วอร์มอาจทำให้กล้ามเนื้อบาดเจ็บได้ รู้ไหมว่า มือของเราเองก็เหมือนกับกล้ามเนื้อส่วนอื่น ถ้าถูกใช้งานหนักๆ ทำกิจวัตรประจำวันซ้ำๆ ไม่ค่อยได้เปลี่ยนท่าทาง ไม่ได้เตรียมความพร้อมมือและข้อมือ เส้นเอ็นอาจอักเสบได้ง่าย โดยเฉพาะข้อมือและนิ้วหัวแม่มือที่มักจะเป็นตัวแปรหลักในการทำงาน
วิธีวอร์มมือเบื้องต้น:
เหยียดนิ้วมือออกให้สุด แล้วกำมือให้แน่น ทำซ้ำ 10 ครั้ง
บิดข้อมือหมุนเป็นวงกลม อย่างช้าๆ โดยทำแบบทวนเข็มและตามเข็ม อย่างละ 10 รอบ
ใช้นิ้วมือข้างหนึ่งกดนิ้วอีกข้างให้เหยียดตรง ค้างไว้ราว 5 วินาที จากนั้นสลับข้าง
เพียงขั้นตอนแค่นี้ก็ช่วยให้ระบบหมุนเวียนเลือดบริเวณมือดีขึ้น และช่วยลดความเสี่ยงการอักเสบของเส้นเอ็นได้มากขึ้นจากการทำท่าเดิมซ้ำๆ ยามสกรีนเสื้อ
สวมถุงมือยางบางเวลาล้างบล็อก
สำหรับช่างที่เน้นทำบล็อกในการสกรีนเสื้อเป็นหลัก อย่าลืมขั้นตอนนี้เด็ดขาดเพราะถือว่าสำคัญมาก
เนื่องจากน้ำยาไวแสงที่ใช้เคลือบบล็อก หรือสารล้างบล็อก เช่น โซดาไฟ น้ำยาล้างบล็อกสำเร็จรูป ล้วนมีฤทธิ์กัดมืออย่างแน่นอน แม้ช่างสกรีนจะชำนาญมากและล้างเร็วแค่ไหน แต่การโดนซ้ำๆ ทุกวันแม้จะไม่เยอะ ย่อมทำให้ผิวหนังบางลงและอาจเกิดแผลได้ในอนาคต
ข้อแนะนำเพิ่มเติมคือ
เลือกถุงมือยางไนไตรแบบบางที่แนบมือได้ดี ไม่หนาจนขยับยาก เพราะถ้าขยับยากจะเป็นอุปสรรคต่อการทำงาน
เมื่อเลิกใช้งานแล้ว ล้างมือด้วยสบู่อ่อนๆ โดยทันที และทาครีมบำรุงเพื่อให้มือชุ่มชื้นขึ้น
การใส่ถุงมือจะช่วยลดการเสียดสีระหว่างมือกับบล็อก ลดโอกาสเกิดรอยพับนิ้วแตก และช่วยรักษาเล็บไม่ให้เปราะอีกด้วย ช่างหลายคนอาจจะมีเนื้อเล็บฉีกหรือเปราะเพราะขั้นตอนการล้างบล็อกนั่นเอง
พักมือระหว่างงานทุก 2 ชั่วโมง
แม้จะกำลังทำงานแบบไม่หยุดหย่อน แต่หากใช้มือแบบไม่หยุดพัก กล้ามเนื้อเล็ก ๆ ในฝ่ามือและนิ้วจะล้าได้ง่าย จากนั้นพอล้าแล้วจะทำให้เกิดอาการชา หรือถึงขั้นล็อกได้โดยไม่รู้ตัว ซึ่งจะทำให้การรักษาในอนาคตยากขึ้นและเสี่ยงบาดเจ็บได้ง่ายขึ้น ดังนั้นการพักมือจึงเป็นเรื่องจำเป็นสำหรับงานสกรีนแบบยืนโต๊ะตลอดวัน
แต่รู้มั้ย การพักมือไม่ใช่หมายความว่าหยุดทำงานเฉยๆ นะ แต่มีเทคนิคพักมือง่ายๆ มาฝากกัน
ใช้ลูกบอลยางนิ่มมาบีบ โดยต้องสลับมือ ซ้าย-ขวา อย่างละ 10 ครั้ง
แบมือ กำมือ ซ้ำกัน 10 รอบ
เขย่าข้อมือเบาๆ ให้กล้ามเนื้อรู้สึกคลายตัว
แนะนำให้ตั้งนาฬิกาเตือนทุก 2 ชั่วโมง หรือช่วงเปลี่ยนขั้นตอนการทำงาน เช่น จากสกรีนเป็นล้างบล็อก เพื่อเป็นจุดเตือนให้มือได้หยุดพัก
เลือกอุปกรณ์ที่เหมาะกับมือเรา
ช่างมักจะใช้ด้ามปาดที่มีอยู่แล้ว หรือใช้แบบที่ร้านให้มาโดยไม่สนใจว่าขนาดหรือน้ำหนักพอดีกับมือเราหรือไม่ ซึ่งความจริงแล้วถือว่าผิดหลัก เพราะด้ามปาดคือสิ่งที่ช่างใช้สกรีนเสื้อเยอะ ดังนั้นด้ามปาดควรจะน้ำหนักเบา ขนาดพอดีมือช่าง เพราะจะช่วยให้กดสกรีนเนื้อสีได้แม่นยำและไม่ต้องออกแรงมากจนเจ็บข้อมือ
สิ่งที่ควรพิจารณาในการเลือกอุปกรณ์
ด้ามจับ: ควรเลือกที่ทำจากยางพาราหรือยาง EVA เพราะจะลดแรงกดสะท้อนมาที่ข้อมือได้ในระดับหนึ่ง ถ้าใช้วัสดุอื่นจะไม่รองรับแรงกดเท่านี้
น้ำหนักบล็อก ไม่ควรหนักเกิน 1.5 กิโลกรัม เพราะการที่ต้องยกบล็อกสกรีนไปมาระหว่างสกรีน หากถือของที่หนักเกินไป ซ้ำหลายๆ รอบจะทำให้บาดเจ็บเรื้อรังได้
ความยาวของไม้ปาด ต้องพอดีกับขนาดตะแกรง เพราะถ้าไม่พอดี ช่างจะเผลอเหยียดนิ้วเกินขอบได้
ช่างบางคนถึงกับทำด้ามปาดไม้แบบ DIY ตามขนาดมือตัวเองเพื่อให้ทำงานได้ทั้งวันแบบไม่เมื่อยมือ ถ้าหากไม่มีอุปกรณ์ที่เหมาะสมกับตัวเอง ควรเลือกทำเองเพราะเป็นสิ่งจำเป็นที่ใช้ระยะยาว
บำรุงมือหลังเลิกงาน
หลังเลิกงาน หลายคนล้างมือด้วยสบู่แล้วก็เลิกสนใจ ไม่ได้บำรุงซักนิด แต่ความจริงแล้ว “มือ” ต้องผ่านสารเคมี ฝุ่นสี และแรงงานหนักตลอดวัน ดังนั้นมือควรเป็นอันดับต้นๆ ที่ควรได้รับการดูแลแบบพิเศษเพื่อให้พร้อมใช้งานในวันถัดไป
เคล็ดลับการบำรุงมือ
หลังล้างมือแล้วควรใช้เบบี้ออยทาอีกรอบเพื่อเคลือบผิว แต่กรณีผิวแห้งมาก ก่อนทาเบบี้ออย คงรทาครีมบำรุงก่อน อาจเลอกครีมที่มีสารกลีเซอรีนหรือเชียบัตเตอร์เพื่อการบำรุงขั้นสุด
แต่หากกรณีที่มีแผลหรือผิวแตก ให้ใช้ยาทาเฉพาะจุดก่อน แล้วค่อยทาครีม อย่าทาครีมก่อนแล้วค่อยทายา
หากทำเป็นนิสัยทุกวัน มือจะไม่แห้ง ด้านน้อยลง และใช้งานต่อเนื่องได้หลายปี
สรุป
งานสกรีนเสื้อแม้จะดูเหมือนเป็นเรื่องของฝีมือและเทคนิค แต่จริง ๆ แล้ว ขั้นตอนแรกควรจะดูแลมือก่อนเพราะสุขภาพมือคือพื้นฐานสำคัญที่ทำให้เราทำงานได้ดีมีประสิทธิภาพ ถ้ามือมีอาการบาดเจ็บ แน่นอนว่าผลงานอาจจะไม่เต็มร้อยได้ เพราะหากมืออักเสบ ปวดนิ้ว หรือเริ่มชาระหว่างงาน ไม่ใช่แค่ปัญหาสุขภาพส่วนตัว แต่กระทบถึงคุณภาพงานและเวลาในการผลิตโดยตรง
เริ่มต้นจากการวอร์มมือ สวมถุงมือพักบ้างในระหว่างวัน เลือกอุปกรณ์ให้เหมาะ และดูแลมือทุกคืน จะทำให้มือยังอยู่กับงานสกรีนไปได้อีกหลายปีอย่างแน่นอน
