การเลือกรองเท้าที่เหมาะสมเพื่อลดอาการปวดเข่าสำหรับช่างสกรีน

วันนี้บทความจะพามาเลือกรองเท้าที่เหมาะสมเพื่อลดอาการปวดเข่าสำหรับช่างสกรีน และเหตุผลที่ช่างควรออกกำลังกายเบา ๆ นอกเวลางาน เพราะทั้งสองกิจกรรมจะช่วยทำให้สุขภาพของช่างในระยะยาวดีขึ้นได้

รองเท้าที่ช่างควรใส่เวลาสกรีนเสื้อ เป็นสิ่งสำคัญแต่คนส่วนใหญ่อาจละเลย บางคนอาจใส่รองเท้าแตะมาทำงานด้วยซ้ำ แต่ที่จริงแล้วควรใช้รองเท้าที่เหมาะกับการสกรีน เพื่อช่วยให้กล้ามเนื้อรู้สึกสบายและลดอาการปวดเข่า

งานสกรีนเสื้อเป็นงานที่ต้องใช้เวลาอยู่กับที่เป็นเวลานาน ทำกิจกรรมลักษณะเดิมซ้ำไปซ้ำมา บางช่วงก็ต้องยืน บางช่วงก็นั่งยอง หรือเคลื่อนไหวร่างกายซ้ำๆ บ่อย ๆ พฤติกรรมเหล่านี้หากทำต่อเนื่องโดยไม่ใส่ใจรองเท้าที่สวมใส่ อาจนำไปสู่อาการปวดเข่า ปวดหลัง หรือแม้แต่ข้อเท้าและฝ่าเท้าได้โดยไม่รู้ตัว และการปวดเหล่านั้นอาจลามเป็นปัญหาสุขภาพในระยะยาวได้

1.1 ความสำคัญของรองเท้าสำหรับช่างสกรีน

บางคนใส่รองเท้าผ้าใบเพื่อกันของตกใส่เท้าเวลาทำงาน ที่จริงแล้วรองเท้าสำหรับช่างสกรีนไม่ได้มีไว้แค่กันของตกใส่หรือกันเลอะเท่านั้น แต่มีบทบาทในการซัพพอร์ตร่างกายอย่างมาก โดยเฉพาะเรื่องการจัดแนวกระดูกขาและข้อเข่าให้สมดุล ซึ่งมีประโยชน์ในระยะยาว ดังนั้นหากเลือกรองเท้าไม่เหมาะสม เช่น แบนเกินไป นิ่มเกินไป แข็งจนเจ็บฝ่าเท้า หรือไม่มีซัพพอร์ตฝ่าเท้าเลย ร่างกายจะต้องออกแรงเกินปกติเพื่อพยุงตัวให้สมดุล ส่งผลให้อาการปวดเมื่อยและบาดเจ็บเรื้อรังเกิดขึ้นได้ง่าย จะเห็นได้ว่าแค่รองเท้าก็มีต่อสุขภาพอย่างมากมาย

1.2 ลักษณะของรองเท้าที่เหมาะกับช่างสกรีน

ลักษณะแบบไหนถึงจะเหมาะกับช่างล่ะ ก่อนอื่นดูพื้นรองเท้าก่อน เพราะพื้นรองเท้าต้องหนาพอเหมาะ เพื่อช่วยรองรับแรงกระแทกเวลาเดินหรือยืนเป็นเวลานาน หากบางเกินไป แรงจากพื้นจะถูกส่งตรงถึงข้อเข่าทำให้บาดเจ็บ

หากรองเท้ามีแผ่นซัพพอร์ตอุ้งเท้า (Arch Support) ด้วยจะยิ่งดีมาก โดยเฉพาะผู้ที่เท้าแบนหรือมีลักษณะฝ่าเท้าโค้งน้อย รองเท้าที่มีแผ่นรองตรงจุดนี้จะช่วยให้ร่างกายไม่ต้องเกร็งกล้ามเนื้อขาและเข่ามากเกินไปเกินควร

ส้นไม่สูงและไม่เตี้ยเกินไป ส้นสูงเกินอาจทำให้หลังแอ่นเวลายืนทำงานได้ ส้นเตี้ยเกินไปทำให้เข่ารับภาระตรงๆ ดังนั้นควรเลือกระดับความสูงของส้นประมาณ 1–1.5 นิ้วพอประมาณ ลองสวมใส่ก่อนเลือกที่ร้านเพื่อดูว่าร่างกายตนเองเหมาะกับระดับความสูงประมาณไหน

น้ำหนักเบาและระบายอากาศดี ข้อนี้ควรนำมาเลือกเป็นอันดับต้นๆ ด้วย เพราะช่างต้องยืนนานจึงควรเลือกรองเท้าที่เบาหน่อย เพื่อให้ใส่ได้นาน และเลือกวัสดุที่ระบายอากาศได้ดี จะได้ไม่อับชื้น ลดโอกาสเกิดโรคผิวหนังจากความชื้นสะสม

ตัวพื้นรองเท้าควรยึดเกาะพื้นดี เพราะบางทีทำสกรีนเสื้อนั้นอาจต้องเข้าห้องที่มีน้ำยา น้ำหมึก หรือฝุ่นสารเคมี รองเท้าควรมีดอกยางหรือวัสดุป้องกันลื่น

หุ้มส้นและนิ้วเท้า ป้องกันการกระแทกและของมีคม ข้อนี้สำคัญมากเพราะอุบัติเหตุเกิดขึ้นได้ทุกเมื่อ

1.3 รองเท้าประเภทแนะนำ

รองเท้าผ้าใบที่ออกแบบเพื่อการยืนทำงาน (Work Sneakers) ตามแบรนด์จะมีแยกประเภทไว้

รองเท้าคลีนรูม หรือรองเท้านิรภัยแบบนุ่ม (Soft Toe Safety Shoes)

รองเท้าแตะที่มีแผ่นรองอุ้งเท้าและยางกันลื่น (สำหรับคนที่ถอดเข้าออกบ่อย) แต่ถึงอย่างไรถ้าทำงานที่มีอุปกรณ์เยอะๆ เน้นผ้าใบจะดีที่สุด

1.4 เปลี่ยนรองเท้าเมื่อไหร่

รองเท้าใช่ว่าจะใส่ได้หลายปี เพราะต้องมีเสื่อมตามกาลเวลา ดังนั้นหากรองเท้าเริ่มยุบตัว แผ่นรองเริ่มเสื่อมสภาพ เดินแล้วรู้สึกเจ็บส้นเท้าหรือบริเวณอื่นๆ หรือเริ่มมีอาการปวดข้อเข่า ควรพิจารณาเปลี่ยนในทันที เพราะวัสดุซัพพอร์ตอาจเสื่อมสภาพแล้ว แม้รองเท้าดูภายนอกยังดีอยู่ก็ตาม

พอเลือกรองเท้าเสร็จแล้วก็อย่าลืมออกกำลังกายบ้าง เพื่อให้กล้ามเนื้อผ่อนคลาย ไม่ตึงเกินไป

ทำไมช่างสกรีนควรออกกำลังกายเบา ๆ นอกเวลางาน

แม้งานสกรีนเสื้อจะไม่ใช่งานที่ดูเหมือนใช้แรงเยอะเหมือนช่างก่อสร้างหรือคนยกของ คนจึงมักจะละเลยปัญหาสุขภาพ แต่ในความเป็นจริง ช่างสกรีนจำนวนมากประสบปัญหาเกี่ยวกับร่างกาย เช่น ปวดหลัง ปวดต้นคอ ชามือ หรือแม้แต่โรคออฟฟิศซินโดรม เพราะในเนื้องานนั้นต้องเคลื่อนไหวซ้ำๆ ท่าเดิมเป็นเวลานาน และขาดการฟื้นฟูร่างกายที่เหมาะสม ในเมื่อเนื้องานต้องทำอะไรซ้ำเดิม ดังนั้นจึงต้องออกกำลังกายเพื่อผ่อนร่างกายที่หนักเหนื่อยล้าให้เบาขึ้น

2.1 ประโยชน์ของการออกกำลังกายเบา ๆ สำหรับช่างสกรีน

อันดับแรกที่เห็นผลเวลาออกกำลังกายเลยคือ ฟื้นฟูกล้ามเนื้อจากการใช้งานซ้ำ

งานสกรีนเสื้อมักใช้กล้ามเนื้อบางมัดซ้ำเดิม เช่น ข้อมือ หลังส่วนล่าง และต้นขา สามจุดนี้คือจุดหลักที่ช่างมักจะเจอปัญหาเวลาสกรีนเสื้อ การออกกำลังกายเบาๆ เช่น โยคะ พิลาทิส หรือการยืดเหยียดจะช่วยให้กล้ามเนื้อไม่เกร็งสะสม ลดการเกิดตะคริวหรือเส้นยึดในระยะยาว

กระตุ้นการไหลเวียนโลหิต

การยืนหรือนั่งเป็นเวลานานทำให้เลือดคั่งบริเวณขาและเท้า โดยเฉพาะช่างสกรีนที่ต้องยืนรีดงาน นอกจากเท้าจะไม่ได้เคลื่อนไหวแล้ว มือยังต้องกดเครื่องมือในท่าเดิมซ้ำๆ การเคลื่อนไหวร่างกายช่วยให้หัวใจสูบฉีดเลือดกลับขึ้นส่วนบนของร่างกายได้ดีขึ้น ลดโอกาสเกิดเส้นเลือดขอดหรือบวมเท้า

ลดความเสี่ยงของโรค NCDs (โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง)

โรค NCDs คือโรคที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ เป็นกลุ่มโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง อาจเกิดจากพฤติกรรมการใช้ชีวิตไม่เหมาะสม ด้านสุขภาพหรือบริโภคไม่เหมาะสม

การออกกำลังกายแม้เพียงวันละ 15–30 นาที ช่วยลดความเสี่ยงโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง และโรคหัวใจ ซึ่งพบบ่อยในคนทำงานที่ไม่เคลื่อนไหวมาก

ฟื้นฟูจิตใจ

งานสกรีนเสื้อต้องใช้สมาธิสูงเพราะต้องใช้ความแม่นยำในการจัดวางเสื้อ การรีด หรือแม้กระทั่งขั้นตอนสกรีน ก็ต้องระวัง เช่น การสกรีน DTF ช่างสกรีนต้องตรวจสอบสี ดูว่าขอบแฉลบไหม บวกกับความเร่งรีบของคำสั่งผลิต อาจทำให้เครียดโดยไม่รู้ตัว การเคลื่อนไหวร่างกาย เช่น เดินช้าๆ หรือว่ายน้ำเบาๆ ช่วยคลายความตึงเครียดและทำให้สามารถนอนหลับสบายขึ้น

ป้องกันโรคออฟฟิศซินโดรม

แม้จะไม่ได้ทำงานในออฟฟิศ แต่การนั่งหลังงอ ยืนในท่าเดิมๆ หรือก้มทำงานตลอดเวลาก็ไม่ต่างกับการนั่งทำงานออฟฟิศซึ่งไม่ค่อยได้ขยับตัว หรือขยับตัวไม่กี่กลุ่ม ทำให้กลุ่มกล้ามเนื้อเกิดความไม่สมดุล การออกกำลังกายเบาๆ ช่วยปรับสมดุลกล้ามเนื้อและจัดท่าทางใหม่ให้ถูกต้อง

2.2 ตัวอย่างกิจกรรมที่ช่างสกรีนทำได้ง่าย

ลองทำตามขั้นตอนนี้หากมีเวลา

เดินเร็ว 20–30 นาที 3–4 ครั้งต่อสัปดาห์

ยืดเหยียดกล้ามเนื้อหลังไหล่ แขน คอ วันละ 5–10 นาที

ฝึกหายใจลึก ช้า เพื่อเพิ่มออกซิเจนและลดความเครียด

โยคะหรือพิลาทิสสำหรับผู้เริ่มต้น อย่าเพิ่งใช้ท่าที่หักโหมหรือต้องใช้ความชำนาญมากนัก

วิดพื้นหรือสควอทเบาๆ วันละ 10–15 ครั้ง ไม่เน้นความเร็ว

2.3 ทำไมต้องเป็น “เบา ๆ” ไม่ใช่หนัก ๆ

เพราะเป้าหมายของการออกกำลังกายช่างคือ “ฟื้นฟู” และ “ดูแลรักษากล้ามเนื้อระยะยาว” ไม่ใช่การเพิ่มกล้ามเนื้อหรือทำเพื่อแข่งขันแบบนักกีฬา ดังนั้นไม่ต้องทำหนัก จึงควรเน้นความสม่ำเสมอ ความปลอดภัย และการฟังเสียงร่างกายของตนเอง

สรุป

การเลือกรองเท้าที่เหมาะสมและการออกกำลังกายเบาๆ เป็นสองสิ่งที่เสริมกันในการดูแลร่างกายของช่างและควรทำควบคู่กัน หากเราสวมรองเท้าที่ช่วยซัพพอร์ตข้อเข่า ลดแรงกระแทก และมีการฟื้นฟูร่างกายหลังงานหนักทุกวัน ความเหนื่อยล้าจะไม่สะสม ร่างกายได้ผ่อนคลายแบบถูกวิธี ระบบกล้ามเนื้อและข้อจะอยู่กับเราได้นานขึ้น ไม่เจ็บง่าย ไม่ปวดเรื้อรัง และพร้อมรับมือกับงานสกรีนทุกวัน เมื่อสุขภาพดี งานสกรีนเสื้อก็ย่อมดีตามเป็นธรรมดา เพราะไม่ต้องพะวงการบาดเจ็บต่างๆ